1999 - 2003

Vragen voor de Minister van Sociale Zaken en Pensioenen, Frank Vandenbroucke

13 November 2001

Schriftelijke Vraag over de verdere subsidiëring door het R.I.Z.I.V. voor het project 'TIPI' van de vzw. "De Kiem".

Vraag

Dit jaar bestaat "de Kiem" als drugvrije therapeutische gemeenschap 25 jaar.
Uiteraard is voor hen 2001 een feestjaar, maar wordt deze voor een stuk overschaduwd door het stopzetten van verdere subsidies voor hun "Tipi" project.

In 1992 werd De Kiem erkend door het R.I.Z.I.V. als revalidatiecentrum voor mensen met psychische-sociale noden. Sinds 1996 evolueerde "De Kiem" van "drugvrije therapeutische gemeenschap" tot "drugvrij therapeutisch programma" door de start van een ambulant centrum te Gent, het opstarten van de "Tipi" (een huis voor verslaafde moeders met jonge kinderen gelinkt aan de therapeutische gemeenschap) en de uitbouw van een gevangeniswerking.

In de afgelopen 5 jaar heeft Tipi duidelijk zijn nut bewezen als uniek project in Vlaanderen en kreeg het navolging in een initiatief in Charleroi. Vanaf 1997 werd het residentiële programma grondig gewijzigd. Vooreerst werd er sinds juni 1997 een onthaalafdeling opgestart die toe moet laten enerzijds drempelverlagend te werken en anderzijds nieuwe bewoners meer individueel voor te bereiden op een opname in de therapeutische gemeenschap. Ten tweede werd door een nieuwe conventie met het R.I.Z.I.V. de totale opnamecapaciteit verdubbeld van 15 naar 30 bewoners.

Tot en met dit werkjaar kon "de Kiem" rekenen op een forfaitaire toelage van Kind en Gezin om het "Tipi"project te realiseren als pilootproject. (toelage van 1,5 miljoen frank). Deze subsidiëring stopt eind 2001.

In oktober jl., heeft de Kiem een dossier ingediend bij het R.I.Z.I.V. met het voorstel om de extra kosten, verbonden aan de "Tipi" te integreren in de bestaande revalidatieovereenkomst van "De Kiem" met het R.I.Z.I.V.
Om een goede werking uit te bouwen, is een financiële zekerheid over verschillende jaren een belangrijk element.

Kunnen de extra kosten van dit mini-project binnen de Kiem geïntegreerd worden in de bestaande revalidatieovereenkomst van De Kiem met het R.I.Z.I.V.?

Antwoord

Zoals het geachte lid zelf vermeldt, heeft de therapeutische gemeenschap (TG) voor verslaafden De Kiem een revalidatieovereenkomst gesloten met het RIZIV, op basis waarvan de ziekenfondsen de kostprijs van een residentiële behandeling in De Kiem grotendeels ten laste kunnen nemen. Oorspronkelijk had deze overeenkomst betrekking op 15 patiënten per dag. In 1997 stemde het RIZIV er, op vraag van De Kiem, echter mee in de capaciteit van de inrichting op te trekken tot 30 patiënten per dag, ondanks de belangrijke meerkost die deze uitbreiding voor het RIZIV met zich meebracht. Momenteel bedraagt de ZIV-enveloppe voor de werking van de TG 1,455 miljoen euro of 58,7 miljoen frank op jaarbasis (de ­ relatief geringe ­ persoonlijke bijdrage van de patiënten nog inbegrepen). Dat het RIZIV vertrouwen stelt in De Kiem en de werking ervan gunstig gezind is, staat bijgevolg buiten kijf.

Nu nogmaals bijkomende middelen toekennen aan De Kiem is echter niet zo vanzelfsprekend.Volgens de De Kiem-verantwoordelijken zijn zulke bijkomende middelen noodzakelijk om verslaafde moeders voldoende lang in de inrichting te kunnen opnemen, waarvoor De Kiem een specifiek project heeft opgezet (het Tipi-project). De ervaring leert immers, volgens De Kiem, dat verslaafde moeders niet aan een TG-opname toekomen of ze niet volhouden als zulke opname een scheiding van hun kinderen impliceert. Daarom neemt De Kiem sinds enkele jaren verslaafde moeders samen met hun (jonge) kinderen op. De verslaafde moeders en hun kinderen worden daartoe gehuisvest in een afzonderlijk gebouw, waarin ieder gezin over een eigen leefruimte beschikt. Tijdens de dag, als de kinderen naar een onthaalmoeder of naar school zijn, neemt de verslaafde moeder deel aan het gewone therapeutisch programma van de TG.Alhoewel de mogelijkheid om verslaafde moeders samen met hun jonge kinderen in De Kiem op te nemen, al van in 1996 bestaat, is hiervan in de in 1997 met het RIZIV gesloten revalidatieovereenkomst, nog geen sprake. Dit betekent echter niet dat op basis van de huidige RIZIV-overeenkomst de opname van verslaafde moeders niet mogelijk is : in de praktijk komt de verzekering voor geneeskundige verzorging al jaren tussen voor de opname van verslaafde moeders in De Kiem (naar rato van ongeveer 54 537 euro of 2,2 miljoen frank per jaar voor een vrouw die een jaar lang in de TG is opgenomen ­ de relatief geringe persoonlijke bijdrage nog inbegrepen). Voor het feit dat deze moeders samen met hun jonge kinderen worden opgenomen, wordt momenteel echter geen meerprijs betaald. Wel kon De Kiem de afgelopen jaren voor het Tipi-project rekenen op een forfaitaire toelage van Kind en Gezin (ministerie van de Vlaamse Gemeenschap), dat deze toelage einde 2001 echter zou stopzetten. Volgens de gegevens van het geachte lid, bedroeg deze forfaitaire toelage van Kind en Gezin 1,5 miljoen frank of 37 184 euro per jaar voor het geheel van het project, wat in verhouding tot de ZIV-financiering (zelfs per opgenomen verslaafde moeder) dus eerder beperkt te noemen is.Het is de stopzetting van de financiering door Kind en Gezin, die voor De Kiem de aanleiding was om een verhoging van de RIZIV-financiering (met 3,4 miljoen frank of 84 283 euro) te vragen. Principieel rijst echter de vraag of het Tipi-project wel onder de bevoegdheid van het RIZIV valt. De bijkomende kosten die het Tipi-project met zich zou meebrengen, hebben immers te maken met de opvang van gezonde kinderen. De financiering van zulke opvang van kinderen behoort in ons land tot de bevoegdheden van de gemeenschappen, wat impliciet wordt bevestigd door de jarenlange financiering ervan door Kind en Gezin. De kinderen die samen met hun moeder in De Kiem worden opgenomen, kunnen dan ook bezwaarlijk als patiënten worden beschouwd. Nochtans kan de verzekering voor geneeskundige verzorging alleen tussenkomen voor patiënten.Daarenboven kunnen de redenen die De Kiem opgeeft om verslaafde moeders samen met hun kinderen op te nemen, vermoedelijk ook worden aangehaald voor talrijke andere aandoeningen waarvoor ook een (ziekenhuis)-opname van de moeder noodzakelijk is, zonder dat daarbij tevens de kinderen worden opgenomen.Tenslotte moet het ook nog budgettair mogelijk zijn op de aanvraag van De Kiem in te gaan. In dit verband zou ik er het geachte lid willen op wijzen dat er vele nieuwe projecten inzake revalidatie van verslaafden bij het RIZIV hangende zijn. Al die nieuwe aanvragen overtreffen zeer sterk de budgettaire mogelijkheden van de betrokken RIZIV-sector. Er zal dan ook onvermijdelijk een keuze moeten worden gemaakt tussen al de ingediende aanvragen, waardoor ook interessante initiatieven uit de boot kunnen vallen.Aangezien revalidatieovereenkomsten, wettelijk gezien, alleen kunnen worden gesloten door het Verzekeringscomité, op voorstel van het College van geneesheren-directeurs, komt het deze RIZIV-instanties toe een keuze te maken uit al de hangende aanvragen, waaronder die van De Kiem. Beslissingen terzake zullen vermoedelijk pas over enkele maanden worden genomen, als het overleg zal zijn afgelopen dat momenteel gaande is tussen het College van geneesheren-directeurs en de betrokken sector over het toekomstig te voeren beleid met betrekking tot deze sector.