toespraken

4 April 2019

Toespraak tijdens het infomoment ‘landbouw en klimaat’

Dames en heren

We zijn aan het einde van het infomoment ‘landbouw en klimaat’. Mijn collega Kathleen Helsen gaf al aan dat dit infomoment past binnen de pijler ‘groene en duurzame Kempen’ van het streekplatform Kempen. Een groot deel van die groene Kempen wordt beheerd door de landbouwsector. Daardoor heeft de landbouwsector ook heel wat potentieel om bij te dragen aan het klimaat: landbouw is een deel van de oplossing.

Landbouw wordt op verschillende manieren gevat door een veranderend klimaat:

Landbouw stoot, net als andere sectoren, broeikasgassen uit. Het is geen geheim dat de veestapel methaan uitstoot en dat ook in de uitlaatgassen van landbouwmachines CO2 zit.

Langs de andere kant heeft landbouw ook de mogelijkheid om CO2 vast te leggen in gewassen, bijvoorbeeld in grasland, of in de bodem.

Landbouw is ook bijzonder kwetsbaar voor klimaatveranderingen: het kapitaal van veel landbouwers ligt immers maandenlang buiten. Lange droge perioden, onverwachte hagelbuien en plotse onweders kunnen voor grote problemen zorgen voor de gewassen en gronden. Ook dieren kunnen in de problemen komen, bijvoorbeeld tijdens een hittegolf. En die grote problemen vertalen zich onmiddellijk in de opbrengst en de prijs.

We hoorden vandaag van ILVO en van Wanda Verdonck verschillende voorbeelden van hoe de landbouwsector in de praktijk kan omgaan met deze uitdagingen. Ook de Provincie Antwerpen gaat aan de slag met deze uitdagingen voor de landbouwsector. Ik geef enkele voorbeelden.

Eerste voorbeeld:

Het Kenniscentrum Energie van Thomas More Kempen voerde in opdracht van de Provincie Antwerpen het project ‘serre als energiebron’ uit. Binnen dit project werd gezocht naar mogelijke warmtekoppelingen tussen glastuinbouwbedrijven en warmtevragers. Glastuinbouwbedrijven kunnen met hun wkk’s, warmte-krachtkoppelingen, immers op een zeer efficiënte manier warmte en elektriciteit produceren. De warmtevragers die aan bod komen in de studie zijn zeer divers: van andere landbouwbedrijven tot een woon-zorgcentrum. U kan zelf ook kennis maken met de resultaten van dit project; een reportage is vanaf deze week te bekijken op PlattelandsTV.

Tweede voorbeeld:

Water en landbouw is een ander belangrijk thema. De Provincie Antwerpen sprong enthousiast op de kar van de projectoproep Water-Land-Schap van de Vlaamse overheid. Dit resulteerde in 3 verschillende projecten, waarvan 2 in de Kempen, namelijk ‘Beek.boer.bodem’ in Lille, Kasterlee, Vorselaar en Herentals en ‘Werken op de waterscheidingskam’ in Ravels. Beide projecten werken aan een verbeterde waterhuishouding op landbouwpercelen. Door onder andere een verbeterde bodemkwaliteit en stuwtjes in de perceelsgrachten moeten de akkers weerbaarder worden tegen droge periodes. Tegelijkertijd kunnen de akkers meer water vasthouden, wat zorgt voor een verminderde kans op overstromingen in de lager gelegen gebieden. Ook de maatschappij profiteert dus mee.

Derde voorbeeld:

Ook via de Praktijkcentra gaat permanent aandacht naar het klimaat. De Provincie Antwerpen heeft 2 veeteeltbedrijven, een sector die veel genoemd wordt in het klimaatdebat. De Hooibeekhoeve, die onderzoek doet naar melkvee en voedergewassen, zet – samen met ILVO – in op de reductie van de ammoniakuitstoot van runderen, gebruikt regenwater als drinkwater voor het vee en tracht via het project Koester de Kempense Koolstof - K3 voor de kenners - het koolstofgehalte van akkers te verhogen. Door het koolstofgehalte te verhogen verbetert de bodemkwaliteit, wat de waterhuishouding verbetert, bovendien wordt de koolstof ook op lange termijn vastgehouden.

Het Proefbedrijf Pluimveehouderij draagt ook zijn steentje bij, ook hier wordt gezocht naar minder ammoniakuitstoot en waterverbruik.

Het is duidelijk dat we de klimaatuitdaging niet zullen oplossen in de Kempen en dat ook één sector, de landbouwsector, niet alle problemen zal kunnen oplossen. Samenwerking is essentieel, en dat gebeurt vandaag al. Een greep uit de partners die meewerken aan de eerder opgesomde projecten: Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat, gemeenten, Thomas More Kempen, ILVO, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij, Innovatiesteunpunt, verschillende provinciale diensten, Vlaamse overheid, individuele landbouwers, Pidpa, Natuurpunt, … Enkel door dergelijke brede samenwerkingen op zetten kan de uitdaging aangegaan worden.

Net zoals de landbouwsector een deel van de oplossing kan vormen, kan ook elke partner een deel van de oplossing vormen. Op die manier kan ook een gemeente, streek of provincie bijdragen aan het antwoord op de klimaatverandering. De opwarming van het klimaat mag dan wel een wereldwijde problematiek zijn, de gevolgen - natte voeten, hete zomers - manifesteren zich steeds lokaal. Samen kunnen we deze uitdaging aan.