toespraken

7 July 2021

Toespraak bij de inhuldiging van de eerste ‘afvalvrije picknicktafel’ in het Vrijbroekpark

Dames en heren, 

Het is met bijzonder veel plezier dat wij vandaag een eerste ‘afvalvrije picknicktafel’ inhuldigen. Deze tafel staat symbool voor het verduurzamen van het vrijetijdsaanbod in de provinciale groen- en recreatiedomeinen.  

Zelf wil ik kort het kader schetsen voor dit initiatief. De provincie Antwerpen en de Universiteit Antwerpen werken al jaren samen in diverse wetenschappelijk onderzoeken, die ons provinciale beleid voorbereiden, ondersteunen of evalueren. Om de 2 jaar selecteert het provinciebestuur vier onderzoeksprojecten die een maatschappelijk en/of economische impact genereren. We trekken daar jaarlijks 225.000 euro voor uit. Deze projecten geven ons de mogelijkheid om de expertise die binnen de universiteit aanwezig is, maximaal te valoriseren. 

Recent waren er de volgende onderzoeksprojecten:  

1°) KIEMPLAN: een plan voor gezonde kernversterking in het Merode-gebied (een landschapspark in het zuiden van de provincie)  

2°) REPORT-BACK 2.0: een nieuw concept voor digitale risicocommunicatie over persoonlijke blootstelling aan milieugevaarlijke stoffen;  

3°) TIME MACHINE: over digitaal erfgoed voor slimme regio’s  

4°) VRIJE TIJD IN EEN KRINGETJE: het project dat ons vandaag naar het Vrijbroekpark brengt. Het uitgangspunt is de vraag : “Hoe kunnen we het vrijetijdsaanbod van de provincie nog beter doen passen in een circulair economisch model?”  

Duurzaamheid is één van de kernthema’s in het provinciale bestuursakkoord. Werken aan de green deal van de Europese Commissie ie een opdracht voor ieder bestuursniveau, dus ook voor de provincie. Vandaar dat we onder meer sterk willen inzetten op circulaire economie. We doen dat niet alleen door anderen te stimuleren maar willen ook zelf het goede voorbeeld geven. 

Zo hebben we een paar dagen geleden bij Kamp C in Westerlo, het provinciale centrum voor duurzaamheid en innovatie in de bouw, een meiboom geplaatst op het circulaire kantoorgebouw van Vlaanderen, dat we daar aan het optrekken zijn. Het is een gebouw dat voor 100% uit duurzame herbruikbare materialen bestaat. Meer nog: het kan heel eenvoudig gedemonteerd en elders weer opgebouwd worden, en zelfs een totaal andere functie krijgen, zonder dat daar veel extra kosten bij komen kijken. We investeren in dat gebouw om aan ondernemers in de bouwsector (van architecten tot aannemers) te tonen wat circulaire bouwen precies inhoudt, in de hoop dat ze ons voorbeeld volgen.  

Ook in andere sectoren informeren wij als provinciebestuur de stakeholders over de voordelen en de mogelijkheden die vervat zijn in de circulaire economie. Ik denk bijvoorbeeld aan de sector van de sociale economie, waar we recent zelfs een speciale subsidielijn hebben geopend om  circulair werken te stimuleren. 

Overal liggen kansen. In bijna alle sectoren. De circulaire economie is immers aan een steile opmars bezig, en de specialisten zijn het erover eens dat het een onomkeerbaar fenomeen is. It’s here to stay, met andere woorden. Dat is niet alleen goed nieuws op ecologisch vlak, het houdt ook grote kansen in voor economische groei en extra tewerkstelling. 

Maar wat is dat precies : circulair ondernemen? De Europese Commissie definieert het als volgt:  

“Circulaire economie is een model van productie en consumptie, waarbij bestaande materialen en producten zo lang mogelijk worden gedeeld, verhuurd, hergebruikt, hersteld, opgeknapt en gerecycleerd om meer waarde te creëren. Op deze manier wordt de levenscyclus van producten uitgebreid. In de praktijk betekent dit dat het afval tot een minimum wordt beperkt. Wanneer een product het einde van zijn levensduur bereikt, worden de materialen zoveel mogelijk binnen de economie gehouden. Deze kunnen keer op keer productief worden gebruikt, waardoor meer waarde wordt gecreëerd. Dit staat in schril contrast met het traditionele, lineaire economische weggooimodel. Dat model is namelijk gebaseerd op grote hoeveelheden goedkope, gemakkelijk toegankelijke materialen en energie.” 

Europa heeft goede redenen om in te zetten op circulaire economie. Er zijn immers heel wat voordelen aan verbonden:  

- afvalpreventie, ecodesign en hergebruik kunnen besparingen opleveren in de uitgaven,  

- de uitstoot van broeikasgassen wordt teruggedrongen (op dit moment is de productie van materialen voor dagelijks gebruik verantwoordelijk voor 45% van de CO2-uitstoot), 

- er is minder vraag naar grondstoffen, waardoor de druk op onze natuurlijke grondstoffen verlaagt,  

- circulair werken kan een betere concurrentiepositie opleveren, 

- kiezen voor circulair werken kan bijdragen aan innovatie en groei binnen een onderneming (men rekent op een extra 0,5% op het bbp), 

- én het creëert nieuwe banen : Europa verwacht dat de circulaire economie tegen 2030 zo’n 700.000 nieuwe jobs zal opleveren in de EU.  

Dat is ook goed nieuws voor Vlaanderen. Uit nieuwe cijfers van het Steunpunt Circulaire Economie blijkt nu al dat de werkgelegenheid in bedrijven die werken aan de circulaire economie bijna drie keer sneller groeit dan in de ganse Vlaamse economie.  

Vandaag werken er al meer dan 43.000 werknemers in zogenaamd  ‘circulaire sectoren’ als verhuur en leasing, tweedehandsverkoop, de reparatie- en de afvalsector, het restaureren en renoveren van gebouwen, het onderhoud van motorvoertuigen, enzovoort. Allemaal kennen ze een bovengemiddelde groei.  

Het Steunpunt Circulaire Economie verwacht dat die stijgende trend zal aanhouden en voorspelt dat er in de ganse sector in Vlaanderen tegen 2030 nog eens 30.000 jobs zullen bijkomen. Een groot deel van deze nieuwe banen kunnen ingevuld worden door laaggeschoolden.  

De onderzoeksopdracht die we aan de Universiteit Antwerpen gaven was om te verkennen welke mogelijkheden er liggen op het vlak van toerisme en recreatie, en daar meteen ook een reeks tips en tricks én echte realisaties aan te verbinden voor onze provinciale groen- en recreatiedomeinen. Een onderzoek dus op het kruispunt van milieu, economie en vrije tijd.  

Over naar de specialisten van de universiteit Antwerpen nu, om te luisteren naar de resultaten.