Essen & Regio, Voor- en Noorderkempen

5 July 2019

Douaneloods in Essen ontvangt Robotland

Na ongeveer een jaar restauratiewerken krijgt de als monument beschermde Douaneloods stilaan zijn oude grandeur terug. Het omvangrijke gebouw wordt letterlijk steen per steen onder handen genomen en hersteld zoals het vroeger was. De lichtstraat in het gebouw krijgt daarentegen speciale transparante zonnepanelen in plaats van gewoon glas. Dat innovatieve aspect wordt nu ook doorgetrokken in de nieuwe invulling van het gebouw als educatief techniekpark.  

Sinds 2010 is het AGB Essen eigenaar van de als monument beschermde loods en zijn omgeving gelegen aan Hemelrijk in het centrum van de gemeente. De loods werd in 1902 opgetrokken om goederen die de grens over gingen per spoor te kunnen overladen en controleren. Voor de bouw van de loods werden kwalitatieve en indertijd vernieuwende materialen gebruikt. De loods stond echter al een tijd leeg toen het AGB Essen het gebouw in 2010 aankocht van de toenmalige eigenaar NMBS. Om het monument een nieuwe toekomst te geven, deed de gemeente een beroep op de expertise van vzw Kempens Landschap.

Werk voor specialisten

Sinds april 2018 heerst er opnieuw bedrijvigheid bij de voorheen stille loods. Een team bekwame vaklui werkt ondertussen al bijna een jaar aan de restauratie van het monument. De imposante Douaneloods is dan ook 92 meter lang, 22 meter breed en 16 meter hoog. Verschillende specialisten buigen zich over de herstelling van het staal, het schrijnwerk of het metselwerk. Voor de werken kan de gemeente beroep doen op een erfgoedpremie van het agentschap Onroerend Erfgoed. Wanneer de loods volledig klaar zal zijn is moeilijk te voorspellen, maar eind dit jaar zal de inrichting kunnen starten.

Over de ganse lengte van het gebouw was er een historische lichtstraat in de nok van het dak om daglicht binnen te brengen. Oorspronkelijk bestond deze uit glas. Het glas was helaas in de loop der jaren vervangen door golfplaten. Bij de restauratie is er gekozen om opnieuw een beglazing aan te brengen, maar met een zeer innovatieve techniek. In het glaspakket worden er BIPV of zonnecellen verwerkt. Het geheel is een semitransparante beglazing die nog voldoende licht doorlaat en tegelijkertijd elektriciteit opwekt. Deze werken kaderen in het Europese subsidieproject DEMI MORE ofwel ‘Demonstration of Energy efficiency by Measurement and Innovation gives MORE’.

Co Kempens Landschap.jpg

Techniekpark voor jong en oud

Van bij het begin stond vast dat de gemeente Essen met een private partner of ondernemer in zee wilde gaan om de casco Douaneloods een nieuwe functie te geven. Na twee open oproepprocedures is deze partner nu gevonden. In het najaar 2017 diende Luc van Thillo een dossier in voor de ontwikkeling van een educatief techniekpark in de Douaneloods. Er werd eerder al een protocolovereenkomst ondertekend tussen de gemeente, van Thillo en Kempens Landschap om de samenwerking te bekrachtigen. Deze overeenkomst zal nu omgezet worden naar een erfpachtovereenkomst van 54 jaar.

Covoorzitter Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen Kathleen Helsen licht toe: “Van Thillo wil een techniekpark, Robotland genaamd, in de loods uitbouwen om jongeren en gezinnen de wereld van innovatieve transporttechnieken te laten ontdekken. Jong en oud zullen er op een speelse manier geïntroduceerd worden in de allernieuwste transporttechnieken over land, water en lucht. Hiermee wil de ondernemer ook scholieren motiveren om voor technische studierichtingen en beroepen te kiezen.”

Burgemeester Gaston Van Tichelt heeft vertrouwen in het project: "Met Robotland gaan we voor een vernieuwende attractiepool in Essen. Onze lokale economie én ons onderwijs zullen zodoende een stevige positieve impuls krijgen. Zo wordt er bv. een FAB-LAB voorzien, een lokaal dat Essense scholen een aantal uren per week ter beschikking krijgen om lessen te volgen. Ik ben ervan overtuigd dat deze invulling een meerwaarde is voor de gehele Essense gemeenschap.”

Luc Van Thillo, initiatiefnemer van Robotland, reageert enthousiast: "We willen jongeren, maar ook ouderen - kortom iedereen die van techniek wil proeven, leren, genieten, … - laten zien dat techniek niet saai maar juist heel uitdagend en cool is. Uiteraard moet een bezoek aan Robotland ook fun zijn. We zijn van mening dat je al doende het meeste leert. We willen dan ook een hoogwaardig educatief programma aanbieden."

De gemeente en Kempens Landschap zorgden ervoor dat de Douaneloods gerestaureerd werd met de steun van de provincie Antwerpen, Vlaanderen en de Europese Unie. Robotland zal nu op zijn beurt investeren in de inrichting van de loods en de buitenruimte van 10.500 vierkante meter. Robotland hoopt volgend jaar al open te gaan voor het grote publiek. Tussen de partners werd alvast afgesproken dat de cyclocross op de site van de douaneloods verzekerd blijft en dat de horecagelegenheid ook toegankelijk zal zijn voor bezoekers die geen entree betalen voor Robotland. Ten slotte zal de nieuwe invulling van de douaneloods ook voor extra werkgelegenheid zorgen. Er komen zo'n tien vaste jobs bij, aangevuld met jobstudenten en flexibanen.