Aan Natuur.huis de Paardenstal in Niel werd vrijdag het officiële startschot gegeven van een hele reeks tunnels die worden geherwaardeerd. In de Kapelstraat aan De Schorre in Boom werd eerder al een van de vele historische steenbakkerstunnels aangepakt. Er komt ook een nieuwe wandelbrochure die bezoekers langs en door een vijftiental van die tunnels leidt.
De meer dan vijftig tunnels, 53 om precies te zijn, zijn de stille getuigen van een rijke nijverheid die de steenbakkers in de negentiende en twintigste eeuw uitbouwden. “De meeste tunnels vind je onder de verbindingswegen van de Rupelstreek: de Nielsestraat, Boomsestraat, Kapelstraat en de spoorlijn. De steenbakkers gebruikten ze om klei en gedroogde bakstenen te vervoeren van de verschillende kleiputten naar de machinehal en de ovens”, vertelt gedeputeerde Jan De Haes.
Maar veel van de tunnels zijn overwoekerd en vervallen. Door ze te herwaarderen, wil de provincie Antwerpen de tunnels bekender maken en de recreatieve en ecologische troeven uitspelen. Dat doet ze in samenwerking met de gemeenten en andere partners zoals Natuurpunt Rupelstreek en Regionaal Landschap Rivierenland
“Als gemeente Niel dragen we de sporen van het eeuwenlang uitgraven van klei. Maar de tunnels bieden heel wat mogelijkheden voor recreatie. We zijn dan ook enorm verheugd dat er werk wordt gemaakt van een verdere restauratie. Ze kunnen zowel voor mensen als dieren dienstdoen als een veilige verbindingsweg. Hier in Niel denk ik dan specifiek aan de weg tussen natuurgebied Walenhoek en de Rupel”, zegt schepen van Erfgoed Eddy Soetewey (N-VA).
Baksteenploeg
De eerste in de rij voor restaurantie is de tunnel De Neef-Landuyt aan Natuur.huis de Paardenstal. De site krijgt een grondige make-over waarbij het erfgoedkarakter extra in de verf wordt gezet. De tunnelmond zal ook worden bekleed met een levensgrote foto. Daarop zijn trotse steenbakkers te zien te poseren bij de toen nieuwe tunnel. Natuurpunt plaatste aan de tunnel in Niel ook een authentiek wagonnetje.
Om de oude steenbakkersdoorgangen onder handen te nemen, start de provincie in samenwerking met maatwerkbedrijf Vlotter, de gemeenten en Igean een baksteenploeg op. “We voorzien onder andere in een opleiding”, verduidelijkt gedeputeerde Ludwig Caluwé. “Tijdens die cursus in oktober krijgen de doelgroepmedewerkers van Vlotter een relevante opleiding in baksteenerfgoed en andere vormen van metselwerk. Daarna gaan ze meteen aan de slag met vier geselecteerde tunnels in Niel en Boom. Op lange termijn kunnen ze ook bijdragen aan de restauratie en het onderhoud van ander steenbakkerserfgoed en grafmonumenten.”
Ontdekken
“Door die samenwerking krijgt het project niet alleen een historische, maar ook een sociale dimensie. We creëren zo kansen voor mensen die moeilijker terecht kunnen in het reguliere arbeidscircuit”, zegt Caluwé.
“Om de tunnels bekender te maken en te laten (her)ontdekken wordt ook een nieuwe wandelbrochure uitgebracht”, geeft de gedeputeerde nog mee. “De wandeling, die begint op de parking van De Schorre en is zeventien kilometer lang. Maar je kan de tocht ook inkorten of opsplitsen in twee lussen.”
Ter gelegenheid van Open Monumentendag op zondag 13 september organiseren de provincie en Toerisme Rupelstreek een wandeling met deskundige toelichting op drie tussenstops. Je wandelt alleen met leden van je eigen bubbel van maximum tien personen. Door de coronamaatregelen moet daarvoor vooraf worden ingeschreven bij Toerisme Rupelstreek.
bart roggeman ■