Na 2,5 jaar bouwen begint het provinciehuis al zijn toekomstige vorm te krijgen. En die is opvallend, met een zwenking in de bouwstructuur waardoor de muren aan één kant sterk overhellen en met de opvallende driehoekige ramen. Het gebouw is al opgetrokken tot op de elfde verdieping en daar komen dan nog drie rechte verdiepingen op.
Uiteindelijk wordt het provinciehuis 57,7 meter hoog, met veertien verdiepingen. “Om echt een goed beeld te krijgen van de structuur, moeten we er nog een stuk bij denken”, zegt gedeputeerde Ludwig Caluwé, die bevoegd is voor het patrimonium. “Het is een hele operatie geweest om dit binnen de tijd en het budget af te werken, zeker omdat zo'n gebouw nog nooit gezet is geweest. Bij een rechttoe rechtaan gebouw kun je het meeste wel voorspellen, maar hier niet. Elk raam is verschillend en op maat gemaakt, om de kromming van het gebouw te volgen en de spanningen te kunnen opvangen.”
Het gebouw geeft blijk van een flink staaltje vakwerk. Een brug verbindt de twee 'voeten' en overbrugt het glaspaviljoen. De zijspanten vormen de gevels van de vierde en vijfde verdieping van het torengebouw.
Zwenking in de toren
Het nieuwe provinciehuis is het grootste passiefgebouw van Vlaanderen. Verwarmen en koelen gebeurt met een installatie voor boorgat-energieopslag (BEO), een duurzame
geothermische techniek, in combinatie met betonkernactivering. Daarnaast is over elk detail goed nagedacht. “Vele elementen zijn er om die reden in verwerkt”, zegt Caluwé. “De omgekeerde driehoekige ramen bijvoorbeeld, die een ruimere isolatieoppervlakte mogelijk maken, zodat de warmtepompen minder moeten werken.”
“En ook voor de lichtinval zijn de driehoekige ramen ideaal”, zegt architect Xaveer De Geyter van XDGA Architecten. “Zo is er onderaan minder licht nodig omdat dat toch op de grond terechtkomt, en valt het licht nu tot diep in het gebouw. Het is moeilijk om een samenvatting te geven van het gebouw, omdat alles met elkaar samenhangt. Zo hebben we de zwenking in het torengebouw gecreëerd, omdat die zo geen schaduw werpt op de naastgelegen gebouwen. Er is in het gebouw behoefte aan grote, open oppervlakten per verdieping, wat een slanke toren uitsloot. Daarom hebben we dit sculpturale ontwerp bedacht, dat niet in conflict gaat met de omgeving. Op de grote open verdiepingen komt er minder zon binnen, maar wel meer noorderlicht. Er is dus een groter evenwicht tussen warmte en licht, wat cruciaal is voor een passiefbouw. De tegels van glas weerkaatsen veel licht, maar dankzij de torsie en plaatsing van de tegels zal dat een heel afwisselende weerkaatsing geven, naar vele kanten tegelijk.”
Raadszaal en auditorium
De ligging van het nieuwe provinciehuis is niet geheel toevallig, maar heeft te maken met de oorspronkelijke opzet van de nieuwe plannen. “Men wilde de voorbouw uit de vroege jaren negentig aanvankelijk behouden en het gebouw er als een brug over bouwen”, zegt architect De Geyter. “Dat bleek echter zeer complex en veel duurder te
zijn, maar de plek waarop we bouwden is daar nog wel op gebaseerd. Dankzij de vorm van het gebouw is er geen voor- en achterkant aan het park, een bewuste keuze.”
Het gebouw is nog ingepakt in plastic, om alles droog te houden terwijl de techniek nog wordt aangelegd. Toch kunnen we al een stuk van de binnenkant zien. We wandelen naar binnen langs de voordeur, die er nu nog niet instaat. In de grote hal met zwart en wit beton valt vooral op hoe ruim en licht alles is. “Beneden komt het congres, met het kleine auditorium voor 110 personen dat ook als raadszaal gebruikt zal worden, en een groot auditorium voor 350 mensen”, legt Daniël Verheyen van de provincie uit. “Als je de trap opgaat, kom je in de ruimte waarin tentoonstellingen, ontvangsten, lunches, netwerkavonden, ... kunnen worden gehouden.”
In totaal zullen hier zo'n 690 ambtenaars werken, samen met de gedeputeerden en de gouverneur, met elk hun medewerkers. Eind 2018 moet het nieuwe provinciehuis operationeel zijn en de verhuizing van al die medewerkers achter de rug.
Toegankelijk park
Omdat de hellingsgraad van de muren aan de buitenkant indrukwekkend oogt, vragen we ons af hoe dat er vanbinnen uitziet. Uiteindelijk blijken de wijkende muren natuurlijk aan te voelen en geven ze de ruimten een zekere dynamiek. We wandelen door de toekomstige keuken voor de medewerkers, waar de ruimte voor koelcellen en de diepvriesruimte al duidelijk is afgebakend, en passeren door het restaurant - met extra licht dankzij de dubbele rij ramen - om op het grote dakterras uit te komen. “Dit terras zal publiek toegankelijk zijn, net als het park dat nog wordt aangelegd”, zegt Daniël Verheyen. “Op het dakterras gaan we een ondiepe vijver aanleggen met een kunstwerk erin. De bekende fontein van Pol Bury die vroeger voor de deur stond, komt in het park te staan. Wandel- en fietspaden, bankjes en begroeiing met bomen en struiken zullen er een volwaardig park van maken. Dat zal 24 op 24, zeven dagen op zeven open zijn en aan beide zijden van het provinciehuis toegankelijk. En we gaan nog meer kunstwerken plaatsen, maar daarvoor wordt nog een speciale wedstrijd uitgeschreven.”
Open Wervendag
Op zondag 7 mei organiseert de Confederatie Bouw de Open Wervendag. Iedereen kan dan tussen 10 en 17u een kijkje nemen achter de schermen van drie werven van het Antwerpse provinciebestuur: de schouwburg van cultuurhuis de Warande in Turnhout, de dienstenwoning in het Arboretum van Kalmthout en het nieuwe provinciehuis. Inschrijven is niet nodig.
www.openwervendag.be
Barbara Vandenbussche