toespraken

29 May 2019

Toespraak tijdens het slotmoment veerkrachtige dorpen in Essen

Beste inwoners van Essen,

Toen wij als provincie Antwerpen in Essen ruim een jaar geleden van start gingen met het project Veerkrachtige dorpen, gaf het gemeentebestuur meteen aan dat de focus hier op het Heuvelplein moest liggen.

“Leven in de brouwerij brengen,” was de opdracht, en daar hadden ze groot gelijk in. Want wil je een leefbaar, veerkrachtig dorp hebben, dan moet je ervoor zorgen dat het dorp bruist. En zeker het centrum.

Maar was dat ook wat de burgers ervan dachten? Wat zouden zij de belangrijkste uitdagingen in hun gemeente vinden? Hoe zien zij de verhouding tussen het dorpscentrum en de rest van de gemeente? Met die vragen klopten de burgemeester en de schepenen bij de provincie aan voor het Veerkrachtige Dorpen-traject.

Dat traject is ontstaan vanuit een nieuwe situatie die we al een paar jaar in verschillende kleinere dorpen, deelgemeenten en gehuchten zien opduiken. De wereld is namelijk volop in verandering en dat laat zich overal voelen waar mensen samenwonen.

Wat doet zich namelijk voor ?

  • De bevolking wordt ouder. Dat betekent dat de zorgverlening zich daarop moet aanpassen, maar ook de infrastructuur en de woningbouw.
  • Er zijn meer alleenstaanden en éénoudergezinnen, maar ook meer nieuw-samengestelde gezinnen, die allemaal verschillende behoeften hebben.
  • Het verkeer wordt steeds drukker en tegelijk zien we dat het aanbod van het openbaar vervoer er op veel plaatsen niet beter op wordt.
  • Dorpswinkels trekken weg uit de gehuchten. Maar ook een bankkantoor, een geldautomaat of een postkantoor vind je er vaak niet meer. Sommige dorpen moeten het zelfs zonder een huisarts stellen, om nog maar te zwijgen van een tandarts of een kinesist.
  • De klimaatverandering heeft ook een effect op het leven van iedereen, met zowel hevige plotse regenbuien als lange periodes van droogte.
  • Er komen nieuwe mensen in de dorpen wonen, die niet of veel minder betrokken zijn bij het verenigingsleven. Daardoor kennen mensen elkaar minder goed en is er minder solidariteit.
  • Enzovoort.

Het zijn allemaal uitdagingen waarmee onze dorpen geconfronteerd worden.
 

Meestal is er meer dan één ding aan de hand en zijn de problemen aan elkaar gelinkt. Dat zie je ook hier op het Heuvelplein. Om daar een bruisende plek van te maken, moet je rekening houden met de verkeerssituatie, met het winkelaanbod, met de ruimte die er is om elkaar te ontmoeten en activiteiten te organiseren, enzovoort.

Samen met het gemeentebestuur en de inwoners van Essen Centrum hebben wij de voorbije maanden een participatieproces doorlopen om te leren wat nu precies de knelpunten zijn voor het Heuvelplein en hoe we die samen kunnen aanpakken. Ik hoor dat er een heel enthousiaste en een heel creatieve ploeg aan het werk is geweest en dat er altijd een zeer open dialoog is geweest. Ik wil iedereen die aan dit traject heeft meegewerkt daarvoor van harte bedanken. Alle inwoners, maar zeker ook burgemeester Gaston Van Tichelt en schepenen Dirk Konings en Helmut Jaspers, die altijd zeer actief mee aan de kar hebben getrokken.

Voor mij toont dat aan dat het mensen zijn die weten hoe je in de 21ste eeuw een dorp moet besturen, namelijk door de burgers zoveel mogelijk bij het beleid te betrekken in een voortdurend proces van participatie en co-creatie. Dat is niet altijd de meest evidente weg, maar het zorgt er wel voor dat de mensen zich betrokken voelen en dat er een breed draagvlak is voor wat er beslist wordt. Want een dorp dat maak je samen.

En wat heeft al dat denkwerk nu opgeleverd voor het Heuvelplein? Wel een stukje daarvan hebt u voorbije weken al kunnen merken. Het experiment om het Heuvelplein parkeervrij te maken heeft er alvast voor gezorgd dat er in het dorpscentrum meer ruimte voor ontmoeting is gekomen. Het weer heeft niet altijd meegezeten, maar de vele activiteiten van de voorbije dagen hebben aangetoond dat deze plek heel veel potentieel heeft.

En zo zijn er nog meer goede en heel praktische ideeën uit die participatiemomenten gekomen. We gaan die bundelen in een actieplan waar het gemeentebestuur verder mee aan de slag kan, en verder mee aan de slag wíl. Samen met jullie, de inwoners van het dorp. Het gaat onder meer over verkeersveiligheid, bereikbaarheid, het behoud van de groene ruimte in het dorp, mensen in armoede vooruit helpen, enzovoort.

Het eindrapport van dit Veerkrachtige Dorpen-traject is geen wensboek, maar een doe-boek. Het is de visie van het bestuur én de bewoners op de toekomst van hun dorp, van jullie dorp. Het traject mag hier dus niet stoppen. Dit is nog maar een eerste stapje om samen nog veel meer te realiseren. En waar we dat kunnen, zullen wij daar als provinciebestuur graag bij helpen.

We zullen het eindrapport tegen het einde van juni in een overzichtelijk boekje gieten, zodat wie het wil alles nog eens goed kan nalezen en als het nodig is die bestuurders nog eens aan de mouw kan trekken, maar ook elkaar alert kan houden. Want wat jullie hier bereikt hebben, is een belangrijke stap voor de verdere ontwikkeling van het dorp.

Proficiat dus aan iedereen en veel succes bij al wat jullie samen nog gaan ondernemen. Hou niet alleen het Heuvelplein, maar heel Essen bruisend.

Dankjewel en nog veel plezier vandaag.

Ludwig Caluwé

Gedeputeerde van de provincie Antwerpen