In de pers

28 April 2018

De Polder: Zeemanstraditie ’t Boomke herrijst aan Scheldeoever

Op de Scheldedijk, langsheen de Scheldelaan, is op zaterdag 28 april een kunstwerk onthuld dat verwijst naar ’t boomke. Dit baken wees jarenlang de weg aan schippers die Antwerpen naderden of de haven verlieten.

Eeuwenlang vierden schippers aan dit oriëntatiepunt hun behouden thuiskomst met een pijp tabak. Als ze de haven weer verlieten, zorgden ze er voor dat hun schip bij ‘t boomke klaar was voor het woeliger water. Als beloning dronken ze op dit punt een glaasje rum. Jarenlang stond er een echte boom die al verschillende malen moest vervangen worden. Wij hebben nog geweten dat Leona Detiège, toenmalig burgemeester, een eik plantte. Maar die verdween bij de eerste storm. “Omwille van de stevigheid van de dijk mogen echter geen nieuwe bomen meer geplant worden.  Daarom kozen we voor een kunstwerk dat een blijvend karakter heeft” zei havenschepen Marc Van Peel. Kunstenaar Geert de Kockere, creëerde een onverwoestbaar boomke in Cortenstaal. Later zal het kunstwerk nog gecombineerd worden met een picknickbank en informatiepanelen en ontstaat een nieuw rustpunt in de haven bij het fietspad dat op de dijk loopt. Voor alle veiligheid werd ook een levende boom bij het kunstwerk gezet. Kunstenaar Geert de Kockere maakte er een doorkijkmodel van.

Traditie

‘t Boomke is een wereldberoemd voorbeeld van de prachtige zeemanstradities die Vlaanderen rijk is. Scheepslieden refereerden met ’t Boomke eeuwenlang naar de linde of eik die als merkteken diende op de dijk in Oosterweel.  In de loop der tijden is dat boomke meermaals verdwenen, maar telkens werd een nieuw aangeplant. De jongst tijd was er geen boomke meer, maar louter een bord. Op 28 april kwam daar verandering in. Havenschepen van Peel en zijn partijgenoot Caluwe (die deputé Röttger verving) onthulden op de dijk het onverwoestbaar “Boomke”. Dat zal (samen met het levend exemplaar) voortaan de Bocht van Oosterweel aanduiden. De plechtigheid werd vanop het water bijgewoond door havengasten die vanuit Lillo waren vertrokken. Van Peel (historicus) en Caluwe deden hun zegje. Waarna de kunstenaar een uitleg gaf. En er zoals vroeger een borrel (een oorlam) werd gedronken. Achter de genodigden strekte zich een “historisch” landschap af. Nu staat het vol bedrijfscontouren en stalen torens van de industrie maar vroeger was hier de Weipolder van Oosterweel met zijn rijke graaslanden voor vee die vooral toebehoorden aan Antwerpse beenhouwers.

Schepenbrug

Zij verplichtten in 1585 de toenmalige burgemeester Marnix van Sint-Aldegonde tot overgave van de stad aan de Spanjaarden. Dit bracht het uiteenvallen van de Zeventien Nederlanden met zich. De slagers betaalden nadien het feestmaal dat in Beveren aan de overwinnaar werd opgediend. Hier lag de schepenbrug van Farnese die vanuit Lillo werd aangevallen met brandschepen. Wij hebben nog geweten dat het hier vol vee liep. Dit alles is verdwenen. Maar het Boomke blijft bestaan, zoals in de goede oude tijd. In de vorm van een stalen monument dat een doorkijk biedt op de Schelde en aan de andere zijde op de verdwenen polder die vol industrie staat. Ook de kerk van Oosterweel (gerestaureerd door Fina) is er nog. Zij moet dringend een bestemming krijgen vooraleer ook zij ten prooi valt van de verwildering.  

Staf De Lie