TOELICHTING
1. Doel
Dit wetsvoorstel wil in het bijzonder 'alcoholpops', die mengsels of coctails zijn met sterke drank,expliciet weren uit het verkoopscircuit via onbewaakte drankautomaten, zoals thans reeds geldt voor sterke drank van 22 procent of meer.
Het is verantwoord hiervoor in de wetgeving een specifieke regeling te voorzien gezien de specifieke kenmerken van dit verkoopscircuit, met name de anonimiteit, het totaal gebrek aan sociale controle, de bereikbaarheid dag en nacht en dit voor personen van om het even welke leeftijd.
Het doel van dit wetsvoorstel is een duidelijke en rechtsgeldige oplossing te bieden voor een probleem waarrond begin 2002 in Vlaanderen een bevoegdheidsdebat ontstond.
Immers, bij politieverordening hebben de gemeenteraad van Veurne enerzijds (op 24 september 2001) en de gemeenteraad van Oostrozebeke anderzijds (op 11 oktober 2001) de verkoop van alcoholische dranken via drankautomaten verboden. Bij besluit van 8 november 2001 beperkte de gemeenteraad van Oostrozebeke dit verbod tot sterke alcoholische dranken en alcoholpops.
Deze politieverordeningen werden bij besluit van de West-Vlaamse Gouverneur van 19 december 2001 in hun uitvoering geschorst op advies van de Vlaamse Minister van Binnenlandse Zaken omdat deze als 'preventief' gekwalificeerde verordeningen buiten de gemeentelijke bevoegdheden liggen terwijl de burgemeester enkel kan optreden in het kader van de handhaving van de openbare orde. Zolang die niet verstoord wordt, kan hij zijn bevoegdheid om verordeningen uit te vaardigen niet inroepen.
Een wetswijziging op federaal niveau is noodzakelijk om tegemoet te komen aan de sociale nood waaraan beide gemeenten reeds een eerste beleidsantwoord probeerden te geven.
Terecht uitten burgemeesters Jan Verfaillie en Jean-Marie Bonte hun bezorgdheid over het toenemende drankgebruik bij min 16-jarigen.
In navolging van het CD&V-congres te Kortrijk in september 2001 ijveren de indieners van dit wetsvoorstel voor een ontradingsbeleid met betrekking tot allerlei vormen van verslaving en vanzelfsprekend ook inzake alcoholverslaving. In de congrestekst 'Meer rechtszekerheid. Streng, maar rechtvaardig' neemt de CD&V volgend standpunt in voor haar verdere beleidslijnen: "Drugsverslaving moet bestreden worden. De overheid moet een geïntegreerd ontradingsstrategie voeren via verdere uitbouw van de preventie, de hulpverlening en een repressief beleid dat dez ontradende boodschap ondersteunt. Het drugbeleid van de regering, in haar onaanvaardbare libertaire maatschappijvisie, banaliseert het druggebruik en werkt daardoor drempelverlagend t.a.v. verslaving. Daartegenover staat onze preventieve aanpak die op begrijpende wijze een ontradende begeleiding bij druggebruik vooropstelt..."
Na invoering en evaluatie van deze maatregel moet blijken of deze maatregel ertoe kan bijdragen het gebruik van alcohol door jongeren terug te dringen.
2. De huidige stand van de wetgeving
De huidige wetgeving inzake het verstrekken van alcohol aan minderjarigen is tweeledig: ten eerste is er de besluitwet van 14 november 1939 betreffende de beteugeling van de dronkenschap en ten tweede de wet van 28 december 1983 betreffende het verstrekken van sterke drank en betreffende het vergunningsrecht.
Krachtens artikel 5 van de besluitwet van 14 november 1939 betreffende de beteugeling van de dronkenschap is het verboden om het even welke alcoholische dranken aan minderjarigen te verkopen. De wet maakt geen onderscheid tussen de verkoops- of aanbiedingswijzen van alcoholische dranken, maar spreekt van "dronkenmakende dranken". Artikel 13 van de wet van 28 december 1983 betreffende het verstrekken van sterke dranken en het vergunningrecht bepaalt enerzijds dat het verstrekken, zelfs gratis, van sterke drank voor gebruik ter plaatse aan minderjarigen verboden is in drankgelegenheden. Anderzijds bepaalt artikel 13 dat het verkopen aan minderjarigen van "mee te nemen sterke dranken" verboden is.
Dat deze wetgeving van toepassing is op het aanbieden van sterke dranken in drankautomaten werd bevestigd door Minister Aelvoet in haar antwoord op een schriftelijke vraag van CD&V senator Vandenberghe (Hand. 2-41, vraag nr. 1475) dd. 14 augustus 2001:
"Krachtens artikel 13 van de wet van 28 december 1983 betreffende het verstrekken van sterke drank en betreffende het vergunningsrecht is het verboden dranken met een alcoholgehalte van meer dan 22 % vol. via automaten of in de kleinhandel te verkopen aan minderjarigen (minder dan 18 jaar). Automaten mogen dus niet zulke dranken bevatten. Dranken met een lager alcoholgehalte (bier, wijn, enz.) mogen wel via automaten worden verkocht net als in de detailhandel."
Uit de interpretatie van de wet van 1983 blijkt dus dat alcoholische dranken met een alcoholgehalte van minder dan 22 % vol., dus ook de mengsels die sterke dranken bevatten, in de huidige stand van de wetgeving in drankautomaten kunnen worden verdeeld. 3. Het gebruik van alcopops door jongeren
Uit een recent onderzoek van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD) blijkt dat alcopops stijgen in populariteit bij jongeren (zie: resultaten over alcohol in het rapport leerlingenbevraging van VAD, een onderzoek uitgevoerd in 71 scholen in de periode van 1 september 2000 tot 30 juni 2001, www.vad.be ). Het specifieke gebruik van alcopops is tevens één van de verklaringen van de stijging van het wekelijks alcoholgebruik bij jongeren in de periode 1999-2001, op goed twee jaar tijd. In het geheel zouden momenteel bijna twee maal zoveel jongeren, in vergelijking met 1999, wekelijks alcohol drinken. Vooral bij de jonge leeftijdscategorieën is het gebruik van alcohol gestegen: in de groep van de dertienjarigen is er een stijging vastgesteld van de wekelijks consummatie van alcohol van 5,4 procent tot 9,7 procent. Voor de vijftienjarigen was er een stijging van 15,7 procent naar 31,8 procent. Bij de achttienjarigen drinkt al meer dan de helft wekelijks alcohol, tegenover 35,9 procent twee jaar geleden. Het gebruik van alcohol en andere drugs houdt risico's in voor de eigen fysieke en psychologische gezondheid. Op een leeftijd waar jongeren nog in de groei zitten houdt het gebruik van alcohol gevaar in van lichamelijke schade. Bovendien houdt het gebruik van alcohol op relatief jonge leeftijd een gevaar in voor een alcoholafhankelijkheid of -verslaving op latere leeftijd.
De alcopops zijn geliefd omwille van hun zoete smaak, vooral bij de groep 12 tot 15-jarigen, maar vele jongeren onderschatten het effect van het alcoholgehalte van 5,4 promille. Deze bedenking maakt ook de vereniging VAD bij de discussie over het al dan niet instellen van een verbod op het aanbieden van alcopops in drankautomaten.
De indieners van het wetsvoorstel achten, in tegenstelling tot de signalen van sommige bevoegde instanties, zoals het Vlaams Ministerie van Welzijn, een preventieve waarschuwing t.a.v. het gebruik van alcoholpops niet voldoende. Verbieden alleen zal de jongeren er niet van weerhouden alcohol of meer bepaald alcoholpops te consumeren. Toch wordt volgens de indieners aan jongeren een verkeerd signaal gegeven indien de alcopops vrij verkrijgbaar zijn via onbewaakte automaten. 4. De voorgestelde wetswijzigingDe voorgestelde wetswijziging houdt in dat ook de mengsels waarbij gebruik wordt gemaakt van sterke dranken - ook al bevat het mengsel zelf geen 22 procent alcohol - uit de drankautomaten moet geweerd worden.Er wordt concreet voorgesteld artikel 13 van de wet van 28 december 1983 betreffende het verstrekken van sterke drank en betreffende het vergunningsrecht in die zin te wijzigen.WETSVOORSTELArtikel 1.
Deze wet regelt een aangelegenheid zoals bedoeld in artikel 78 van de grondwet. Artikel 2.
Aan artikel 13 van de wet van 28 december 1983 betreffende het verstrekken van sterke drank en betreffende het vergunningsrecht wordt een vierde lid toegevoegd luidende: “het is verboden sterke dranken of mengsels die sterke dranken bevatten te verdelen door middel van drankautomaten.”
door Sabine de Bethune (medeondertekend door Ludwig Caluwé e.a.)