Beste burgemeesters,
Beste schepenen,
Ambtenaren van lokale economie
Dames en heren,
Als gedeputeerde voor economie, heet ik u allen van harte welkom op deze eerste provinciale netwerksessie van het nieuwe jaar. Een nieuw jaar, maar ook een nieuwe legislatuur met een nieuwe deputatie.
Maar vooraleer ik van start ga, wil ik graag alle aanwezige burgemeesters en schepenen feliciteren met hun mandaat. Zowel u als ik staan vandaag aan het begin van een nieuwe legislatuur, met tal van uiteenlopende uitdagingen. Ik denk te mogen stellen dat wij een gemeenschappelijke doel voor ogen hebben: onze gemeente, onze stad én onze provincie in zijn geheel verder uitbouwen tot een sterke economische topregio.
Ondanks de moeilijke economische tijden blijft provincie Antwerpen een dynamische provincie. Onze haven, onze industrie, onze kleine en grote bedrijven zorgen voor heel wat welvaart. Maar liefst 33% van het totale bruto binnenlands product in Vlaanderen wordt in onze provincie gerealiseerd.
Van alle startende ondernemingen in Vlaanderen worden er 29% opgericht in de provincie Antwerpen. En met meer dan 31.000 winkels zijn we zonder meer dé winkelprovincie van Vlaanderen!
De provincie Antwerpen is geen eiland. We zijn weliswaar het kloppend economisch hart van Vlaanderen, maar we zijn samen met heel Vlaanderen een open economie. In een – vorige week uitgebrachte studie – van Ernst en Young bekleedt ons land de vierde plaats op de wereldlijst van “meest open economieën ter wereld”. De danken deze positie vooral aan onze sterke internationale handelsstromen, innovatie en ons internationaal acquisitiebeleid of het aantrekken van buitenlandse investeerders. Onze export doet het goed. De Flanders Investment & Trade en de Nationale Bank van België berekende ons voor dat de Vlaamse export in de eerste drie kwartalen van 2012 steeg met 2,3%. Onze buurlanden blijven de belangrijkste afzetmarkt voor de Vlaamse – en uiteraard ook voor de Antwerpse – bedrijven. Maar ook naar de Verenigde Staten en naar de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) zit de Vlaamse export in de lift. De provincie Antwerpen neemt een groot deel van dit succesverhaal voor haar rekening. Niet toevallig heeft de provincie van Antwerpen een decennialange vriendschapsrelatie met de provincie Shaanxi en is onze Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Antwerpen actief in de stadsprovincie Chongqing. Niet toevallig zijn de belangrijkste Vlaamse exportsectoren, de farmaceutische en de chemische sector, ook twee belangrijke economische speerpuntsectoren in de provincie Antwerpen. Uiteraard is het geen toeval dat de provincie Antwerpen verankerd is in de Vlaams-Nederlandse Delta, een samenwerkingsverband rond haven, industrie en logistiek in de provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Holland.
Dames en heren,
Met deze cijfers wil ik vooral duidelijk maken hoe belangrijk een open en sterk economisch weefsel is voor onze provincie, voor Vlaanderen én voor onze welvaart. Die zó essentiële welvaart krijgt dagdagelijks vorm in de zeventig steden en gemeenten in onze provincie. Die welvaart creëren wij samen. Ook met de sociale partners binnen de RESOC’s, waar concreter vorm wordt geven aan het streekontwikkelingsbeleid in onze drie arrondissementen.
Laat mij concreet maken waar de provincie Antwerpen tijdens deze nieuwe legislatuurperiode nu op economisch vlak naar toe wil. De economische speerpunten staan zonder meer centraal in onze agenda. Naast de reeds vermelde chemische en farmaceutische sector, zetten we ook in op de bouw-, de logistieke-, de metaalsector en op de creatieve industrie en de detailhandel. Om ons economisch beleid vorm te geven bundelen de dienst Economie en Internationale Samenwerking (DEIS), POM Antwerpen, het provinciaal Havencentrum Lillo, Kamp C en INNOTEK hun krachten.
Een belangrijke uitvoerder van ons provinciaal economisch beleid is POM Antwerpen. In de komende legislatuur blijft de core business van POM Antwerpens het creëren van “ruimte om te ondernemen”. We zullen dit blijven doen via onze participatie in verschillende brownfieldprojecten. In Willebroek-Noord, het grootste brownfieldproject in Vlaanderen, vervult POM Antwerpen vandaag reeds een trekkersrol. Het terrein omvat 120ha, waarvan zo'n 45ha herontwikkeld worden via een PPS-ontwikkeling i.s.m. met privépartner. Na het voltooien van deze brownfield zullen zo’n 1.250 arbeidsplaatsen op deze terreinen gecreëerd kunnen worden.
Nog enkele voorbeelden: POM Antwerpen werkt vandaag op een tiental herontwikkelingsprojecten waaronder Hoboken-Hemiksem Scheldeboord, Poort tot Noeveren en het bedrijventerrein Veiling Zuid, een specifiek bedrijventerrein voor agro-industrie.
In Lier realiseert POM Antwerpen zo’n 33ha aan regionale bedrijventerreinen. Maar we hebben ook oog voor de werknemers. Op Duwijck 2 in Lier de bouwden we een dienstencentrum voorzien van een kinderopvang, vergaderlokalen en een strijkatelier. Bovendien zijn zowel Den Hoek in Wijnegem als Duwijck 2 in Lier 100% CO2-neutrale bedrijventerreinen zijn. We mogen hier, als provinciebestuur, best trots op zijn.
Ook jonge en innovatieve bedrijven moeten ruimte krijgen. POM Antwerpen ondersteunt en werkt nauw samen andere bedrijvencentra zoals De Winkelhaak en de Wolkammerij. De provincie Antwerpen heeft drie bedrijvencentra in eigen provinciaal beheer. Kamp C in Westerlo richt zich op duurzaam bouwen. Het Technologiehuis in Geel en het Technologiehuis in Mol richten zich op starters en innovatieve bedrijven. In deze bedrijvencentra krijgen jonge bedrijven naast bedrijfsruimte ook tal van diensten aangeboden, zoals vergaderruimte, gepersonaliseerd telefonisch onthaal, eerstelijnsadvies,… De twee laatste bedrijvencentra worden voor de provincie Antwerpen beheerd door de vzw INNOTEK. INNOTEK richt zich op incubatie en new business met het oog op een de creatie van hoogwaardige tewerkstelling in de provincie Antwerpen. INNOTEK is bovendien een EuropeesBusiness and Innovation Center (BIC), enbrengt kennis en knowhow samen om innovatief ondernemerschap in een lokale of regionale economie stimuleren.
Tot slot, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen is POM Antwerpen volop actief met de uitbouw van het Wetenschapspark Waterfont in Niel. Dit is een uniek bedrijventerrein dat zich richt op spin-offs, kleine en middelgrote ondernemingen en multinationals actief in hightech sectoren. Vandaag vestigt Waterfront tien bedrijven die gezamenlijk 400 arbeidsplaatsen genereren. Het zijn bedrijven en spin offs in de medische en de IT-sector. Twee belangrijke groeipolen in onze provincie.
Uit de enkele hierboven vermelde voorbeelden is het duidelijk dat POM Antwerpen er niet enkel is voor de provincie, maar er ook is voor u. Ook u, de steden en gemeenten, kunnen tijdens deze legistatuurperiode beroep blijven doen op hun expertise of voor begeleiding bij (boven)lokale projecten die ruimte creëren voor ondernemen. .
Dames en heren,
Een andere speler van ons economisch werkveld is het provinciaal Havencentrum Lillo. Het provinciaal Havencentrum Lillo kent momenteel heel wat succes en ook 2013 wordt een belangrijk jaar: dan bestaat ons havencentrum immers 25 jaar. Zij verwelkomt jong en oud voor een unieke blik achter de schermen van de haven van Antwerpen. Zo willen we het maatschappelijk draagvlak voor de haven verhogen. Ons havencentrum werkt ook samen met de brede havengemeenschap, het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, de stad Antwerpen en de VDAB in het project “Onge havens” en Talentenstroom. Het eerste project is een initiatief om de jeugd bij hun studiekeuze in de richting van de haven te leiden. Het tweede project focust zich op de knelpuntberoepen in en rond de haven.
We gaan in 2013 ook verder op zoek naar innovatieve niches. Dit doen we door samen te werken met de Universiteit Antwerpen, de hogescholen, kennisinstellingen zoals VITO en werknemers- en werkgeversorganisaties. Een belangrijke invalshoek is hierbij Cleantech. Cleantech staat voor ‘Clean Technology’ of schone en zuivere technologie. We focussen ons vooreerst op de sector bouw. Het ligt dan ook voor de hand dat Kamp C in Westerlo is uitgegroeid tot het Cleantech ankerpunt van onze provincie. Uiteraard zal INNOTEK zich blijven toespitsen op het creëren van nieuwe bedrijven en bijkomende werkgelegenheid. Met Kamp C, INNOTEK en het Wetenschapspark Waterfront trekken we in deze nieuwe legislatuur voluit de kaart voor innovatie.
Dames en heren,
Terug naar u, de steden en gemeenten. Onze provinciale dienst Economie en Internationale samenwerking zal verder bouwen aan haar de dienstverlening voor de mandatarissen en ambtenaren lokale economie. Ik zal drie concrete projecten opsommen. We hebben als provincie het detailhandelsbeleid stevig op de kaart gezet. Met een vraag- en aanbodanalyse is alle detailhandel in kaart bracht en een visievorming, met aanbevelingen voor de zeventig steden en gemeenten, was nog maar een eerste stap. Voor de komende jaren zetten we dit proces met verhoogde veerkracht verder.
In een samenwerkingsakkoord tussen de vijf Vlaamse provincies, Vlaanderen, het Agentschap Ondernemen en de VVSG werd een duidelijk spoor vastgelegd om binnen de provincie én de vijf provincies onderling, het detailhandel gecoördineerd uit te bouwen. Kernversterkend detailhandelbeleid is en blijft de leidraad. Tevens zal dit brede visiewerk bijdragen aan de opstart van het Kennisnetwerk Detailhandel Vlaanderen dat onder regie van Agentschap Ondernemen in samenwerking met de vijf provincies wordt uitgewerkt.
Het afgelopen jaar werd er ook het Provinciaal Platform Detailhandel ( PPD) opgestart om samen met een reeks vertegenwoordigers van steden en gemeenten mee richting te geven aan uw detailhandelsbeleid. Dit platform zal ook mee invulling geven aan de nieuwe provinciale en interprovinciale studie die begin februari van start gaat.
Nu geef ik in graag de primeur mee: de Locatus-databank, één van de belangrijkste instrumenten om detailhandel in kaart te brengen, zal de komende twee jaar gratis ter beschikking blijven van de steden en gemeenten en dit minstens tot 2015.
Het tweede project mag u ondertussen niet meer vreemd in de oren klinken. Het IRIS-project, een initiatief van CIPAL, werd vorig jaar voorgesteld. Het IRIS-project omvat drie belangrijke pijlers. Ten eerste is er de uitwisseling van gegevens. Actuele bedrijfsgegevens zijn vaak niet of onvoldoende gekend bij gemeenten. Het IRIS-platform wordt daarom gekoppeld aan de verrijkte kruispuntbank voor ondernemingen (VKBO), de bedrijvendatabank waar officiële bedrijfsgegevens in opgeslagen worden. Deze worden verrijkt in IRIS zelf met de input van de ondernemingen en lokale besturen. Concreet zulle, gemeenten hiermee hun bedrijven sneller en efficiënter op de hoogte brengen bij bijvoorbeeld wegwerkzaamheden. Niet onbelangrijk voor zowel de gemeente als voor de ondernemer.
Ten tweede bieden we de steden en gemeenten een uitstalraam om hun diensten voor ondernemers voor te stellen. In de komende weken en maanden wordt IRIS gekoppeld aan de Vlaamse productencatalogus. Hierover zal onze gastspreekster vandaag, mevrouw Katrien Desmet van de Vlaamse overheidsdienst CORVE, u straks uitgebreid informeren.
Tot slot, het IRIS-platform is een unieke kans voor (lokale) bedrijven om zich via de gemeentelijke website voor te stellen aan de inwoners en nieuwe klanten.
Nu, een jaar later, zit het project in een stroomversnelling waarbij de pilootfase met enkele Antwerpse besturen wordt afgerond en half februari de eerste instapgolf van andere steden en gemeenten zal plaatsvinden. De medewerkers van CIPAL zijn hier vandaag aanwezig en u kan straks tijdens de receptie bij hen terecht met uw vragen over het IRIS-project.
Met ons derde project wordt de focus ook gelegd op administratieve vereenvoudiging. Reeds vorig jaar werd hierrond in debat gegaan met u tijdens een workshop. Een verdere toepassing wordt met de Vlaamse overheid verder bekeken. U hoort hierover tijdens een latere netwerksessie meer.
Dames en heren,
Zo dadelijk geef ik eerst het woord aan de dienst Economie en Internationale Samenwerking. De drie beleidsdomeinen binnen deze dienst, namelijk economie, sociale economie en internationale samenwerking, zullen u in het kort hun belangrijkste accenten richting de steden en gemeenten presenteren.
Vervolgens wordt een tipje van de sluier gelicht over de interbestuurlijke producten- en dienstencatalogus (IPDC). De IPDCwil besturen ondersteunen in een betere informatieverstrekking naar burgers, ondernemers en organisaties over de dienstverlening van federale, Vlaamse, provinciale en lokale producten. Katrien De Smet van CORVE zal jullie hier alles over vertellen.
Tot slot sluiten wij de dag af met een nieuwjaarsreceptie. Het uitgelezen moment om elkaar (nog) beter te leren kennen.
Ik wens u alvast een boeiende en inspirerende namiddag en geef nu graag het woord aan Myriam Rebahi, beleidsadviseur economie bij de provincie Antwerpen.
Ludwig Caluwé
Gedeputeerde voor economie