1999 - 2004

Vragen voor minister van Mobiliteit, Openbare werken en Energie, Stevaert

30 March 2000

Vraag om uitleg over de optimalisering van de Antwerpse Ring

Vraag

Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, "Waar moet dit naartoe?" Dit is de titel van de kritische succesfactor drie in de beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken. Mijnheer de minister, u hoort nu zelf dat we de nota hebben gelezen. We hebben ze trouwens kunnen lezen omdat ze niet al te lang was.

Minister Steve Stevaert : U hebt niet enkel de titels gelezen?

De heer Ludwig Caluwé: Neen, toch niet. Deze vraag heeft op 1 maart van dit jaar overigens ook veel automobilisten op de Antwerpse Ring beziggehouden. Die dag heeft immers het zoveelste zware ongeval in de Kennedytunnel een urenlange file van meer dan 70 kilometer veroorzaakt. Files zijn bij een dergelijk ongeval onvermijdelijk, zeker zolang de Ring niet wordt vervolledigd door de geplande vierde Scheldeoeververbinding.

De uitbouw van een efficiënt verkeersbeheer zou echter heel wat fileleed kunnen oplossen. Een elektronische sturing van de verkeersstromen kan, met behulp van telematicatoepassingen zoals de gelijkschakeling van de snelheid, de capaciteit van de wegen aanzienlijk verhogen. Bovendien kan er met behulp van informatietechnologie onmiddellijk en adequaat worden gereageerd bij ongevallen. Men zou bijvoorbeeld onmiddellijk na een ongeval in de Kennedytunnel alternatieve routes op elektronische schermen kunnen laten verschijnen. Wat dit betreft heeft Vlaanderen een aanzienlijke achterstand op de omliggende landen. Zeker voor knooppunten als de Antwerpse Ring zou deze achterstand op korte termijn moeten worden ingehaald. Een verdere uitbreiding, zoals in de beleidsnota wordt voorgesteld, kan daarna gefaseerd volgen. De routering via elektronische schermen kan worden versterkt door een goed RDS-systeem en door een waarschuwingssysteem via gsm.

Reeds op 13 april 1999 is aangekondigd dat de Vlaamse admininden is van de rijkswacht, door het verkeersbeheerscentrum Antwerpen worden overgenomen. Op 9 december 1999 is vervolgens gemeld dat de besprekingen met de rijkswacht in de laatste fase waren aanbeland. Het gaat hier specifiek om de problematiek van de verkeersstromen tussen Antwerpen en Rotterdam. Die vertegenwoordigen momenteel ongeveer 12 percent van het geheel van de verplaatsingen op de snelwegen rond Antwerpen. Met betrekking tot deze verkeersstroom zijn op 9 december 1999 in het kader van het Centricoproject afspraken gemaakt om het verkeer van Rotterdam in de richting van Antwerpen reeds vanaf Klaverpolder te sturen. Dit is het punt waarop de A16 in de richting van Breda en de A17 in de richting van Bergen-Op- Zoom uit elkaar gaan. Deze ambitieuze projecten steken schril af tegen de onooglijke tekstkarretjes die men in Antwerpen nog steeds voor de reroutering gebruikt. Naar aanleiding van de routering inzake de voetbalwedstrijd heb ik die karretjes gisteren nog eens zien staan. Men moet echter goed kijken om ze te zien. Als een zware of hoge vrachtwagen op de rechterrijstrook rijdt, kan men die zielige kleine karretjes niet zien. De karretjes zijn wel de perfecte illustratie van het feit dat er dringend een aangepast systeem moet komen.

Naast een betere sturing door het gebruik van telematica kan ook het bestaande wegennet nog beter worden benut. Indien we enkele knelpunten - de beruchte missing links - wegwerken, kunnen we monsterfiles bij ongevallen vermijden. Ook wat dit betreft is de Antwerpse Ring prioritair. De Vlaamse regering heeft beloofd op korte termijn een beslissing over de vierde Schedeoever-verbinding ten noorden van Antwerpen te nemen. Ze moet dit nu ook doen.

Ik wil hierbij nog opmerken dat de Kennedytunnel niet ADR-bestendig is, met andere woorden dat hij niet bestand is tegen ernstige explosies. Als er ooit zo een explosie plaatsheeft, is de kans reëel dat de tunnel onder water loopt en dat de verkeerssituatie in de Antwerpse regio een onontwarbare knoop wordt. De heer Ansoms heeft overigens gisteren minister Duquesne in het federaal parlement over dezelfde aangelegenheid ondervraagd. De Kennedytunnel is verboden voor ADR-transporten. Het schijnt echter dat dit verbod vaak wordt genegeerd omdat chauffeurs een lange omweg en de tol van de Liefkenshoektunnel willen vermijden.

Het verheugt me trouwens dat de minister gisteren de principiële overeenkomst met de maatschappij Liefkenshoektunnel heeft gesloten. Ik heb hem dit een half jaar geleden gevraagd en ik zou de minister dan ook willen bedanken voor het beantwoorden en uitvoeren van onze vragen. Indien de regering voor een tunnel als vierde Scheldeoeververbinding zou kiezen, moet die tunnel ons inziens ADR-bestendig worden.

Wat de ADR-transporten zelf betreft, stelt de beleidsnota overigens dat het verbod om de Kennedytunnel te gebruiken best reeds ver in Nederland zou worden aangekondigd. Ik zou de minister ook enkele concrete vragen willen stellen. Wanneer zal de Antwerpse Ring worden voorzien van de nodige technologische uitrusting, zodat het verkeer met de hulp van telematica bij druk verkeer en bij ongevallen actief kan worden gestuurd? Is de minister bereid om hierin prioritair te voorzien op de Antwerpse Ring, toch de drukste autoweg van Vlaanderen? Wanneer zal de minister in de vervanging van de tekstkarretjes door panelen boven de weg voorzien? Hoever staat het met projecten inzake een beter RDS-systeem en inzake een waarschuwingssysteem via gsm? Wanneer zal het verkeersbeheerscentrum de taken van de rijkswacht betreffende de verkeersgeleiding overnemen? Hoever staat het met de afspraken met Nederland om reeds op het Nederlandse wegennet de Antwerpse verkeerssituatie en de geschiktste weg aan te geven? Zal de minister ervoor zorgen dat het verbod op ADR-transporten door de Kennedytunnel beter wordt aangekondigd, zowel in ons eigen land als in Nederland? Wanneer valt de beslissing over de vierde Schelde- oeververbinding ? Werd in de studie voor de vierde Scheldeoeververbinding rekening gehouden met ADR-transport ? Kunt u verder gaan dan de principiële overeenkomst van gisteren ? Hebt u al een idee van de concrete inhoud van de definitieve overeenkomst, en wanneer mogen we die verwachten ? Hangt de inwerkingtreding ook af van de afwerking van de Leugenbergbocht ? Dit kan een behoorlijke bijdrage tot de oplossing van de problemen zijn, maar het is geen oplossing voor echte calamiteiten. Op 1 maart bijvoorbeeld zat ook de Liefkenshoektunnel propvol. De noodzakelijke en definitieve oplossing is de vierde Scheldeoeververbinding.

De heer Jul Van Aperen : Mijnheer de minister, ik onderschrijf grotendeels de vragen en opmerkingen van de heer Caluwé, onder meer over telematica. Ik zou het echter niet willen beperken tot de Antwerpse Ring en tot signalisatie bij wegenwerken of files. Telematica kan in heel Vlaanderen zeer nuttig zijn, vooral in het teken van de verkeersveiligheid. Men kan dan op eenvoudige wijze en automatisch bij veranderende weersomstandigheden ingrijpen op de snelheid van de automobilisten.

Antwoord

Minister Steve Stevaert : Mevrouw de voorzitter, collega's, ik ben het voor 100 percent met u eens, mijheer Van Aperen. We moeten de telematica versneld en in heel Vlaanderen toepassen. De eerste stappen voor een telematicacentrum in Antwerpen werden al gezet. We kunnen daarmee mooie en goede zaken doen.

In eerste instantie zullen op de ring portieken met VMS - variable message signs - worden geplaatst. Het bestek voor de plaatsing van ongeveer 25 portieken met alfanumerieke variabele borden op de ring en zijn toegangswegen, 110 camera's en onder-steunende systemen, is zo goed als klaar. De aanbesteding komt er nog vóór de zomer, de afwerking is gepland omstreeks april 2001. De RDS - radio diffusion signal - en TMC - traffic message channel - worden vanaf deze zomer getest in samenwerking met de VRT. Het samenwerkingscontract hierover bepaalt dat het verkeerscentrum de gecodeerde berichten aanreikt en de VRT ze uitzendt. Het project zal vermoedelijk in september of oktober 2000 operationeel worden.

De besprekingen met de rijkswacht verlopen relatief moeizaam door de onduidelijke situatie in verband met de samensmelting met de lokale politiekorpsen en door de uitvoering van het federale Astrid- project. Soortgelijke problemen doen zich voor met andere partners. De bedoeling is om tegen deze zomer meer klaarheid te hebben.

Het project "rerouting op de as Antwerpen-Rotterdam" is gegangmaakt door de Vlaamse administratie. Er worden inderdaad momenteel minstens vijf tekstkarren aangewend op strategische plaatsen op en rond de ring R1. Die zullen overbodig worden met de genoemde vaste borden op de portieken. Ter vergelijking: beneden Rotterdam staat er welgeteld één bord. Nederland heeft ondanks veelvuldig aandringen vooralsnog geweigerd de bewegwijzering "Antwerpen" op te nemen te Klaverpolder in de richting Bergen-Op-Zoom, omdat ze de autosnelweg E19 als absolute hoofdroute willen behouden. De aankondigingen van het ADR-verbod doorheen de Kennedytunnel zijn al van op ruime afstand aangebracht en zijn ook genoegzaam gekend bij de betrokken transportfirma's. Alleen op het gebied van controle en handhaving kan nog worden opgetreden, maar dat is voor de rijkswacht een zeer moeilijke en tijdrovende opgave.

De haalbaarheidsstudie voor de vierde Schelde-oeververbinding is nog in uitvoering. Na voltooiing zullen de verschillende mogelijkheden met hun voor- en nadelen en de eraan verbonden prijskaartjes worden voorgelegd aan en besproken door de beleids- en belangenactoren in de Staten-Generaal, onder voorzitterschap van gouverneur Paulus, waarna de Vlaamse regering de definitieve beslis-sing zal nemen. Bij de studie worden de consequenties in verband met het ADR-transport onderzocht.

Tot slot kan ik nog mededelen dat er op zeer korte termijn nog een nieuw, technisch gedetailleerd verslag komt over de Liefkenshoektunnel. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van secretaris-generaal Desmyter. We hopen dat dit binnen een paar maanden van start kan gaan.

Voor alle duidelijkheid: we hebben met de NV Liefkenshoektunnel een princiepsakkoord bereikt om de tunnel voor alle weggebruikers open te stellen bij calamiteiten op het Antwerpse wegennet. Het begrip calamiteiten moeten we nog nauwkeurig omschrijven. Alle flankerende maatregelen moeten worden uitgevoerd. Men mag niet de indruk krijgen dat dit permanent wordt. Bovendien mogen de financiële implicaties niet worden vergeten. De NV Liefkenshoektunnel betaalt aan de Vlaamse overheid, en die inkomsten zullen dalen door deze ingreep.

Repliek

De heer Ludwig Caluwé : Het verheugt me dat men aan de verschillende onderdelen werkt. Ik zal het dossier opvolgen. Ik betreur de moeizame gesprekken met de rijkswacht. Minister Sauwens zal dit moeten aankaarten bij minister Duquesne, als die ooit de goedheid toont om hem te ontvangen. De politiehervorming kan toch geen obstakel zijn voor de rest van het beleid ? Ik dacht trouwens dat de provinciale verkeerseenheden tot de federale politie zouden blijven behoren.

Minister Steve Stevaert : Ik wil niet de indruk wekken dat de politiehervorming de investeringen zou opschorten. Het maakt alleen de afspraken moeilijk.