1999 - 2004

21 October 2003

Tussenkomst tijdens een vraag om uitleg over het invoeren van een kilometervergoeding voor transporteurs in het Waals Gewest en de gevolgen hiervan voor Vlaanderen

De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Decaluwe tot de heer Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over het invoeren van een kilometervergoeding voor transporteurs in het Waals Gewest en de gevolgen hiervan voor Vlaanderen.

De heer Carl Decaluwe : Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, de Waalse regering heeft op voorstel van uw Waalse collega op 2 oktober principieel beslist om in 2004 een kilometervergoeding in te voeren voor de vrachtwagens vanaf 12 ton. Deze taks zou het eurovignet moeten vervangen.

Ik zal de hele geschiedenis van het eurovignetsysteem sedert 1995 niet uit de doeken doen. Sedert de Lambermontakkoorden werden deze middelen geregionaliseerd en is het eurovignet een bevoegdheid geworden van de gewesten. Als we iets willen wijzigen, moeten we dit doen via een samenwerkingsakkoord.

Het eurovignet, zoals het is geregeld bij een Europese richtlijn, is ook in het buitenland van zijn kracht aan het verliezen. De Duitsers kondigen ook al aan om vanaf 2004 uit het systeem te stappen en in Nederland denkt men eraan het aan te passen. Naar aanleiding van de beslissing van de Vlaamse regering over het Mobiliteitsplan Vlaanderen van vrijdag laatstleden, las ik dat de regering overweegt het systeem nog eens te bekijken.

De beslissing van de Waalse regering om in 2004 een kilometervergoeding in te voeren voor zware vrachtwagens, roept vragen op. Werd dit reeds besproken in een overlegcomité tussen de gewesten ? De Walen kunnen dit immers niet zomaar doen. Zal de Vlaamse regering akkoord gaan met de invoering van een dergelijke kilometervergoeding door hiervoor een samenwerkingsakkoord te ondertekenen ? Zullen de transporteurs die gebruik maken van het Waalse wegennet, bij invoering van de kilometervergoeding gecompenseerd worden voor het waardeverlies van het eurovignet ? Wat zijn de gevolgen voor de Vlaamse inkomsten ? Zal de Vlaamse regering het eurovignetsysteem handhaven op Vlaams grondgebied ? Overweegt de Vlaamse regering om de mobiliteitsfiscaliteit te hervormen ? Zal ze dit doen in overleg en consensus met de andere gewesten, namelijk via een samenwerkingsakkoord ? Overweegt de Vlaamse regering eveneens een alternatief voor het eurovignet ?

Minister Gilbert Bossuyt : Ik ben me bewust van de weerslag van de invoering van de kilometervergoeding. Voorafgaand aan de gestelde vragen wil ik eerst enkele zaken verduidelijken.

Zowel uit de agenda als uit de persmededeling van de Waalse regering van 2 oktober blijkt niet – ik herhaal : blijkt niet – dat zij concrete beslissingen heeft genomen over de omvorming van het eurovignet tot een systeem van kilometerheffing. Wel heeft de Waalse overheid beslist om de negatieve consequenties van de invoering van de Duitse LKW-Maut voor de Waalse transportbedrijven te neutraliseren door een gedeeltelijke compensatie mogelijk te maken voor de perioden van inactiviteit op het Belgische grondgebied. Deze oplossing is onder andere geïnspireerd op vroegere beslissingen van de Vlaamse regering. Wel is al geweten dat de Waalse regering zich in haar 'Déclaration de politique régionale actualisée' geëngageerd heeft tot het vervangen van het eurovignet door een systeem van kilometerheffing.

In de rand van die beslissing over de compensatiemaatregelen zijn er enkele reflecties geweest, maar er is me gisteren nog bevestigd dat er op dit ogenblik geen sprake is van een duidelijk standpunt over de timing en de modaliteiten met betrekking tot de vervanging van het eurovignet door de Waalse regering. De verslaggeving die hierover in de pers is verschenen, is bijgevolg geen correcte weergave van het standpunt van de Waalse gewestregering.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat er nog geen overleg is gevoerd op het niveau van het Overlegcomité. Noch ikzelf, noch mijn collega Van Mechelen, bevoegd voor Financiën, werden formeel op de hoogte gebracht. Volgens onze inlichtingen geldt dat blijkbaar ook voor de federale minister van Mobiliteit. Elke omvorming van het eurovignet zal evenwel een zeer intensief overleg vereisen tussen al de betrokken partijen, en dit om meerdere redenen. De bijzondere wet tot herfinanciering van de gemeenschappen en uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de gewesten van 13 juli 2001 bepaalt weliswaar dat de gewesten bevoegd zijn om de aanslagvoet, de heffingsgrondslag en de vrijstellingen met betrekking tot het eurovignet te wijzigen, maar bepaalt eveneens dat de uitoefening van deze bevoegdheden voor voertuigen die in het buitenland zijn ingeschreven, afhankelijk is van een voorafgaandelijk tussen de drie gewesten te sluiten samenwerkingsakkoord.

In tegenstelling tot wat in de toelichting bij de vraag om uitleg wordt gesteld, kan elk gewest inzake het eurovignet autonoom beslissen over de aanslagvoet, de heffingsgrondslag en de vrijstellingen. De overlegprocedure is in deze gevallen verplicht indien het om de verkeersbelasting en de belasting op de inverkeerstelling gaat.

In de tweede plaats impliceert de omvorming van het eurovignet naar een systeem van kilometerheffing dat de inningswijze wijzigt. Zolang de federale overheid de dienst voor de verkeersbelasting, de belasting op de inverkeerstelling en het eurovignet verzekert, is volgens artikel 7 van de bijzondere wet een overlegprocedure noodzakelijk. De mogelijkheid bestaat dat de gewesten autonoom voor deze inning instaan, maar in die situatie is het noodzakelijk dat het gewest gelijktijdig instaat voor de inning van de verkeersbelasting, de belasting op de inverkeerstelling en het eurovignet. De hoger aangegeven bijzondere financieringswet geeft aan dat dit slechts kan vanaf het tweede begrotingsjaar volgend op de datum van notificatie van de gewestregering aan de federale regering.

In de derde plaats kan een van de drie gewesten niet eenzijdig uit het internationale eurovignetverdrag stappen, aangezien het indertijd geen contracterende partij was. Met andere woorden, vooraleer een gewest het eurovignet kan afschaffen, moet er intergewestelijk en federaal onderhandeld worden met het oog op het uittreden uit het verdrag.

Of de Vlaamse regering akkoord zal gaan met de invoering van een kilometerheffing in Wallonië door een samenwerkingsakkoord af te sluiten, hangt uiteraard af van het resultaat van de onderhandelingen en de inhoud van dat samenwerkingsakkoord. Het is dus nog erg voorbarig te stellen of de regering al dan niet zal instemmen.

De Vlaamse regering heeft onlangs principieel het Mobiliteitsplan Vlaanderen – met beleidsaanbevelingen – goedgekeurd en voor advies overgemaakt aan de SERV en de MINA-raad. In het plan wordt voorgesteld om, naar analogie van Duitsland, af te stappen van het eurovignetsysteem en dit te vervangen door een variabel systeem van kilometerheffing. Het uitwerken van dit systeem van kilometerheffing moet gebeuren in nauw overleg met de andere gewesten en in Europees verband, dit om concurrentievervalsing te voorkomen.

Bijgevolg zal het antwoord op uw vraag in zeer hoge mate worden bepaald door het legistieke proces en de lopende besluitvorming op het Europese niveau. De zogenaamde eurovignetrichtlijn, de Europese richtlijn betreffende 'het in rekening brengen van het gebruik van bepaalde infrastructuurvoorzieningen aan zware vrachtvoertuigen' is immers aan herziening toe. De Europese Commissie heeft haar voorstel op de voorbije ministerraad van Transport toegelicht en pas nu begint het hele onderhandelingsproces. De uitkomst ervan zal bepalend zijn voor de houding van de lidstaten en de gewesten.

Daarom kan ik nu nog geen antwoord geven op de vraag of de vrachtvervoerders gecompenseerd kunnen of zullen worden voor het waardeverlies van het eurovignet door het invoeren van een Waalse kilometerheffing. Trouwens, elke compensatie die zou worden gegeven, moet aan de ene kant door Europa goed worden bevonden, en aan de andere kant moeten de partners in het eurovignet daarin worden gekend.

Wat de gevolgen voor de Vlaamse inkomsten van de invoering van een kilometerheffing in Duitsland en de compensaties betreft, verwijs ik naar de minister van Financiën en Begroting.

Wat de ambities van de Vlaamse regering in verband met het eurovignet betreft, volgen we de lijn die tot stand zal komen door de wijziging van de richtlijn. We moeten onderzoeken op welke wijze we alle mogelijkheden van de nieuwe richtlijn kunnen benutten. We zullen dat in consensus met de andere gewesten doen, zoals het wettelijke kader ons dat oplegt en in de wetenschap dat we eigenlijk een 'tussengebied' vormen. We moeten rekening houden met wat rondom ons gebeurt, maar dat kunnen we pas als we meer concrete gegevens krijgen.